Καρυές Λακωνίας – το χωριό των Καρυάτιδων

8 Μαρτίου 202031 Οκτωβρίου 2021 bgalex

2390{icon} {views}

«Το γαρ χωρίον, αί Κάρυαι, Αρτέμιδος και Νυμφών έστιν», αναφέρει ο Παυσανίας στα «Λακωνικά» του.

Οι Καρυές, ένα χωριό ανάμεσα στην Τρίπολη και τη Σπάρτη, χτισμένο στις βορειοδυτικές πλαγιές του όρους Πάρνωνα, σε υψόμετρο 950 μ. , είναι γνωστές από την αρχαιότητα και συνδέονται άμεσα με τις Καρυάτιδες και το ιερό της Καρυάτιδας Αρτέμιδας. Οι Καρυάτιδες, δηλ. Κόρες των Καρυών, ήταν ιέρειες παρθένοι οι οποίες χόρευαν το λατρευτικό χορό κάθε χρόνο στα «Καρυάτεια», γιορτή προς τιμήν της Άρτεμης της Καρυάτιδας. Ο χορός «Καρυάτις» ήταν «επιχώριος», δηλ. τοπικός και θεωρούνταν δύσκολος. Οι Κόρες των Καρυών έγιναν περίφημες για τον καλλιτεχνικό χορό και την αρμονική κορμοστασιά τους, ώστε όλες οι αρμονικές γυναικείες μορφές, στη γλυπτική κυρίως, άρχισαν να ονομάζονται Καρυάτιδες. Διοικητικά ανήκουν στο Δήμο Σπάρτης.

Για να τιμήσουν την ιστορία τους, οι Καρυάτες ανέγειραν το 1983 το μνημείο των Καρυάτιδων, που δεσπόζει στην αρχαία ακρόπολη των Καρυών. Αποτελεί αντίγραφο του τμήματος του αρχαίου Ναού του Ερέχθειου στην Ακρόπολη των Αθηνών.

Οι Καρυάτιδες του μνημείου στις Καρυές και τα δύο αγάλματα, ανακαινίσθηκαν το 2018 με δαπάνες και φροντίδα του Συνδέσμου Απανταχού Καρυατών.

Αγάλματα Θεών Εστίας και Δήμητρας

Η Θεά Εστία

Στην είσοδο του οικισμού των Καρυών βρίσκεται το άγαλμα της Θεάς Εστίας, προστάτιδας του νοικοκυριού και του σπιτιού. Κατά την ελληνική μυθολογία, η Εστία είναι η μεγαλύτερη κόρη της Ρέας και του Κρόνου, αδερφή του Δία, της Ήρας, του Ποσειδώνα και της Δήμητρα. Είναι η θεά της εστίας, της οικιακής ζωής και της οικογένειας, η οποία λάμβανε την πρώτη προσφορά σε κάθε θυσία που λάμβανε χώρα σε μια οικία και δεν είχε δημόσια λατρεία.

Το άγαλμα απεικονίζει την θεά να κρατά τη φωτιά, σύμβολο της εστίας του σπιτιού.

Η Θεά Δήμητρα

Ακριβώς μετά τη γέφυρα του ποταμού Δειρού βρίσκεται τοποθετημένο το άγαλμα της Θεάς Δήμητρας. Η Δήμητρα, στην ελληνική μυθολογία, ήταν ιδεατή ανθρωπόμορφη θεότητα της καλλιέργειας δηλαδή της γεωργίας, αλλά και της ελεύθερης βλάστησης, του εδάφους και της γονιμότητας αυτού συνέπεια των οποίων ήταν να θεωρείται και προστάτιδα του γάμου και της μητρότητας των ανθρώπων. Ήταν Ολύμπια θεότητα.Ήταν κόρη του Κρόνου και της Ρέας. Αδερφή της Ήρας, της Εστίας, του Δία και του Ποσειδώνα.

Το άγαλμα απεικονίζει την θεά να κρατά στην αγκαλιά της στάχυα, σύμβολο της γεωργίας.

Ιστορικά Στοιχεία Αγαλμάτων Θεών-Μουσών

Τα δύο αυτά αγάλματα γυναικείων θεοτήτων αποτελούν δωρεά του Δήμου Αθηναίων προς την Κοινότητα Καρυών σε «ανταπόδοση» της προσφοράς των αγαλμάτων των Καρυάτιδων στο Ναό του Ερεχθείου στην Ακρόπολη. Μεταφέρθηκαν με πρωτοβουλία του συμπατριώτη Επαμεινώνδα Καστανά και έχουν τοποθετηθεί επί της κεντρικής οδού στην είσοδο του οικισμού. Πρόκειται για δύο από τα αγάλματα τα οποία κοσμούσαν την πλατεία Ομονοίας στην Αθήνα την περίοδο του μεσοπολέμου. Λόγω της κατασκευής του υπόγειου σιδηροδρόμου και του απαιτούμενο εξαερισμού του χώρου προέκυψε εκείνα τα χρονιά η ανάγκη διαμόρφωσης της πλατείας Ομονοίας. Αποφασίστηκε τότε η κατασκευή αγαλμάτων για την τοποθέτησή τους πάνω στους εξαερισμούς του υπογείου σταθμού.

Το Δάσος των Καρυών προσφέρεται για εύκολες πεζοπορίες ακολουθώντας τους πολυάριθμους χωμάτινους δρόμους που το διασχίζουν. Από το δάσος και από το χωριό διέρχεται επίσης το διεθνές μονοπάτι Ε4. Πεζοπορίες μπορούν να πραγματοποιηθούν στα δυτικά των Καρυών προς τον μικρό παλιό οικισμό Καλύβια, ακολουθώντας μη σηματοδοτημένα, μονοπάτια στη ράχη του λόφου πάνω από τον ποταμό Δειρό με εντυπωσιακή θέαση του Πάρνωνα και του Ταΰγετου.

Υπεραιωνόβιοι Πλάτανοι Μενελάου

Μέσα στον προαύλιο χώρο του Ι.Ν. βρίσκονται τέσσερεις (4) πλάτανοι, γνωστοί και ως οι Υπεραιωνόβιοι Πλάτανοι Μενελάου, όπου τρεις από αυτούς βρίσκονται προ του ναού και ένας μετά. Η ηλικία τους δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια, αλλά σύμφωνα με τον περιηγητή Παυσανία τα είχε φυτέψει ο Μενέλαος περί το 1100 πΧ. και για αυτό το λόγο έχουν πάρει την ονομασία αυτή. Χαρακτηριστικό των δέντρων είναι ότι οι κορμοί τους έχουν κουφώσει σε βαθμό που μπορούν να μπει μέσα στον κορμό άνθρωπος και να αναρριχηθεί άνετα σε ψηλότερα σημεία των δέντρων.

Στις Καρυές μπορεί κανείς να προμηθευτεί μία μεγάλη ποικιλία τοπικών παραδοσιακών προϊόντων, όπως κάστανα, καρύδια, βιολογικό λάδι, ελιές, τοπικό κρασί, τσάι, ρίγανη, μέλι, παραδοσιακά τυριά, ντόπια κρέατα, χωριάτικο ψωμί, παξιμάδια, παραδοσιακά γλυκά και ζυμαρικά. Επίσης μπορεί να εξυπηρετηθεί από καφενεία, ταβέρνες, εμπορικά καταστήματα, ξενοδοχεία και ξενώνες που λειτουργούν όλο το χρόνο.

Κοινοτικό Ωρολόγιο ή «Ρολόι»

Το Κοινοτικό Ωρολόγιο ή «Ρολόι» του χωριού ανεγέρθη το 1930 με δαπάνη του αείμνηστου Γεωργίου Ηλ. Ηλιόπουλου. Τα εγκαίνια της λειτουργίας έγιναν την 28η Ιουνίου του 1931. Το «Ρολόι» χάρη στην πρόνοια των δωρητών λειτουργούσε με τακτικό φύλακα, τον κ. Ματθαίο Πετρούλια μέχρι το 1944. Στις 15 Μαρτίου 1944, δεύτερη ημέρα όπου οι Ναζί σε επιδρομή τους έκαιγαν το χωριό, μαζί με όλα τα άλλα ανατίναξαν και αυτό. Αρχικά έσπασαν την σιδερένια θύρα που ήταν κλειστή με δύο χειροβομβίδες. Ύστερα τοποθέτησαν μέσα στο κτίριο νάρκες με αποτέλεσμα αυτό να καταστραφεί ολοσχερώς. Το 1955 στη θέση του παλαιού ωρολογίου, κατασκευάστηκε εξολοκλήρου από την αρχή, νέο με δωρεά τoυ Ηλία Γεωργίου Ηλιόπουλου και πήρε την σημερινή του μορφή.

Οι εναλλαγές των χρωμάτων, η γραφική πλατεία με τον αιωνόβιο πλάτανο, η φιλοξενία των κατοίκων, οι αφηγήσεις των γερόντων, προκαλούν τον επισκέπτη να ανακαλύψει τις κρυφές ομορφιές κάνοντας κάθε ημέρα διαμονής του αξέχαστη.