Τι μέλλει γενέσθαι μετά τη Μάνδρα, το Μάτι και τον Κυκλώνα σε σχέση με το περιβάλλον;

Οι πολύνεκρες τραγωδίες στη Μάνδρα και το Μάτι της Αττικής, αλλά και τα πρόσφατα  γεγονότα από το μεσογειακό κυκλώνα «Ζορμπά», θέτουν σε όλους μας ένα κεφαλαιώδες ερώτημα για το αν μπορούμε τελικώς να προστατευθούμε από τις φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές ή είμαστε καταδικασμένοι να θρηνούμε θύματα και ανυπολόγιστες υλικές ζημιές κάθε φορά που η φύση μας θυμίζει την υπεροχή της και τα λάθη μας.

Και όσον αφορά  τη φύση, πιστεύουμε ότι είναι ασυγκρίτως ισχυρότερη του ανθρώπου και γι’ αυτό απαιτεί σεβασμό και κατανόηση, κάτι που το σοβαρό και μη χειραγωγούμενο οικολογικό κίνημα έχει αντιληφθεί εδώ και δεκαετίες και αγωνίζεται να περισώσει ό,τι μπορεί. Όσον αφορά τα λάθη μας, όμως, ως άτομα και  κυρίως ως οργανωμένη κοινωνία έχουμε να πούμε ότι αυτά είναι πολλά και πολλές φορές τραγικά για την ίδια την επιβίωση της κοινωνίας μας.

 Ο ΟΙΚΟΣΥΛ ιδρύθηκε εδώ και τριάντα χρόνια με σκοπό να συμβάλλει, με κάθε πρόσφορο τρόπο, στη κατανόηση των οικολογικών προβλημάτων, προτείνοντας λύσεις και ενέργειες, όχι απλά προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά προστασίας της ίδιας της ζωής μας, μέσα από την κατανόηση των τραγικών λαθών που συνεχώς κάνουμε απέναντι στη φυσική λειτουργία του πλανήτη μας.

 Με αυτή την ανακοίνωσή μας και με τις προτάσεις μας, που ακολουθούν, θέλουμε να συμβάλλουμε στην λύση των χρόνιων προβλημάτων, τα οποία οδηγούν, κάθε φορά, σε ανάλογες τραγωδίες, και με την ευθύνη της εκάστοτε κυβερνητικής εξουσίας αυτού του τόπου.

Κατ’ αρχήν οι πλημμύρες και οι εξ αυτών καταστροφές οφείλονται ξεκάθαρα στην αυθαίρετη δόμηση, την  καταπάτηση δασικών και δημοσίων εκτάσεων και την οικιστική αναρχία, που ακολουθεί την καταπάτηση . Δυστυχώς αυτή είναι η κατάσταση σε πολλές περιοχές της χώρας  μας, όπου δημιουργήθηκαν οικισμοί χωρίς καμία μελέτη και σχεδιασμό. Εύκολες και φτηνές λύσεις δεν υπάρχουν πλέον. Για να μην θρηνούμε κάθε φορά και νέα θύματα, αμέσως πρέπει να εντοπιστούν με ευθύνη της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και του κράτους, οι οικιστικές περιοχές που έχουν κτιστεί επάνω στους φυσικούς αποδέκτες των ομβρίων (χείμαρροι, ρέματα κ.λ.π.), και αφού γίνουν οι απαραίτητες μελέτες (υδρολογικές, τεχνικές, περιβαλλοντικές κ.α. ) να κατασκευαστούν τα απαραίτητα τεχνικά έργα, που θα οδηγούν το πλημμυρικό φορτίο με ασφάλεια στη φυσική του ροή, χωρίς να απειλούνται οι οικισμοί. Εννοείται, βεβαίως, ότι οικοδομές που εμποδίζουν αυτή την φυσική λειτουργία θα κατεδαφίζονται με πιθανή αποζημίωση των ιδιοκτητών τους.  Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι ανάλογες μελέτες και έργα πρέπει να κάνουν και οι πόλεις εκείνες που σε έντονα καιρικά φαινόμενα πλημμυρίζουν οι δρόμοι τους, απειλώντας ζωές και περιουσίες.

  Το έτερο μέγα πρόβλημα των καταστροφικών πυρκαγιών, παρά τις μεγαλόστομες δηλώσεις  και υποσχέσεις των αρμοδίων συνεχίζει με μανία κάθε χρόνο να πλήττει τη χώρα μας, λές και επί τόσες δεκαετίες κανείς υπεύθυνος δεν έμαθε τίποτε. Το απογοητευτικό είναι ότι  μεγάλες και οργανωμένες χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Ισπανία εμφανίζουν κι αυτές ανάλογα ανεξέλεγκτα φαινόμενα. Αν θέλουμε να βγάλουμε ένα συμπέρασμα από όλες τις μεγάλες πυρκαγιές, είναι το γνωστό, σε όλους, πως αν μια πυρκαγιά δεν ελεγχθεί γρήγορα στην αρχή, τότε αποκτά με την βοήθεια του ανέμου, που όλως δια μαγείας πάντα υπάρχει, ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Άρα το κλειδί είναι η πρόληψη και όχι η κατάσβεση. Καταθέτουμε λοιπόν προς κάθε αρμόδιο μία ερώτηση-πρόταση πρόληψης. Γιατί άραγε δεν μπορεί η σύγχρονη τεχνολογία που διαθέτει τόσα ακριβή μέσα παρακολούθησης των πάντων (δορυφόροι, ντρόουνς κ.λ.π.) να διαθέσει στην Πολιτεία ένα σύστημα παρακολούθησης του εδάφους, το οποίο  θα εντοπίζει την φωτιά «εν τη γενέσει της» – πιθανόν και τον εμπρηστή – και αμέσως να κινητοποιείται ένας μηχανισμός πυροσβεστικών, ιπτάμενων και επίγειων μέσων, που θα πρέπει να είναι σε πλήρη ετοιμότητα κατά την κρίσιμη περίοδο, σε κάθε νομό ή ζώνη ελέγχου, ώστε να φτάνει στο σημείο της εστίας, μέσα σε λίγα λεπτά, για την κατάσβεσή της; Ως παθητικά μέσα προστασίας από τις πυρκαγιές προτείνουμε την δημιουργία, σε κάθε οικισμό ή πόλη, μελετημένων οδεύσεων ασφαλούς απομάκρυνσης του πληθυσμού, αλλά και αρκετα ανοικτά σημεία ασφαλούς συγκέντρωσης και παραμονής. Εδώ θα πρέπει να ελεγχθούν φαινόμενα όπως η καταπάτηση των αιγιαλών και της παραλίας και ο αποκλεισμός των ακτών. Αναγκαία είναι, επίσης, η συνεχής εκπαίδευση των πολιτών για την  αντιμετώπιση των έκτακτων καταστάσεων (πλημμύρες,πυρκαγιές, σεισμοί κ.λ.π.).

   Η κλιματική αλλαγή, με  τα ακραία και απρόβλεπτα καιρικά φαινόμενα, έβγαλε στην επιφάνεια όλες αυτές τις τραγικές καταστροφές. Οι ερμηνείες για τα αίτια της διίστανται. Η κυρίαρχη άποψη θέλει τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες με το φαινόμενο του θερμοκηπίου να είναι η κύρια αιτία της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας της γης και της αλλαγής του κλίματος. Υπάρχει, όμως, και η άποψη, που στηρίζεται σε μελέτες της ηλιακής συμπεριφοράς, ότι η ηλιακή δραστηριότητα (ηλιακές κηλίδες) είναι η αιτία των περιοδικών αλλαγών στο γήινο κλίμα εδώ και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια .   

Τις επιπτώσεις των αλλαγών στο κλίμα και τη σύνδεσή τους με τα ακραία φαινόμενα ερευνά η επιστημονική ομάδα του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμοσφαίρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών, με επιστημονικό υπεύθυνο τον ακαδημαϊκό κ. Χρήστο Ζερεφό και συνερευνητή τον κ. Ιωάννη Καψωμενάκη. Σύμφωνα με τον επικεφαλής κ. Χρήστο Ζερεφό: «Η αποσταθεροποίηση του κλίματος της Ελλάδος από την ανθρώπινη παρέμβαση έχει αρχίσει να λειτουργεί τουλάχιστον τα τελευταία 40 χρόνια και προβλέπεται ότι θα συνεχιστεί και για τα προσεχή 100 χρόνια. Η συχνότητα εμφάνισης ακραίων καιρικών καταστάσεων στη χώρα μας θα ενταθεί τις προσεχείς δεκαετίες.Καταδεικνύεται από όλα τα επιστημονικά μοντέλα που επεξεργαστήκαμε τα τελευταία χρόνια.Υπάρχει άμεση ανάγκη επανασχεδιασμού του θεσμικού πλαισίου για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή ακραίων φαινομένων όπως πυρκαγιές, πλημμύρες και άλλα συνεργιστικά φαινόμενα».

Οι ειδικοί επιστήμονες προτείνουν μεταξύ άλλων:

• Την άμεση ανάπτυξη σχεδίων τεκμηριωμένης διαχείρισης της βλάστησης, ιδίως όταν πρόκειται για περιαστικά δάση που έχουν αναδασωθεί με δέντρα τα οποία δεν ενδημούσαν στις αρχές του 20ού αιώνα, ώστε μέσω της τροποποίησης της βλάστησης και των προτύπων καύσιμης ύλης να μειωθεί και να ελεγχθεί η δραστηριότητα των δασικών πυρκαγιών.
• Γενναίες παρεμβάσεις στον χώρο, με πυρασφαλείς όρους δόμησης, σταδιακό περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης, χωροταξικό επανασχεδιασμό σε οικιστικές και μη περιοχές, καθώς και αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
• Την εκκίνηση, κατά το συντομότερο δυνατόν, του προγράμματος εκπόνησης Τοπικών Χωρικών Σχεδίων σε όλους τους δήμους της χώρας. Ένα τέτοιο πρόγραμμα θα θεσμοθετήσει χρήσεις γης σε όλη την Ελλάδα .
• Την εκπόνηση ειδικών χωρικών σχεδίων για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια περιελάμβαναν ήδη από τη δεκαετία του ’80 και τέτοια σχέδια, τα οποία προσδιορίζουν χώρους συγκέντρωσης του κοινού και εναλλακτικές προσβάσεις σε αυτούς. Όμως ποτέ δεν λήφθηκαν σοβαρά υπ’ όψιν από τους αρμόδιους φορείς διαχείρισης των καταστροφών, ούτε συντονίστηκαν με τον σχεδιασμό πολιτικής προστασίας.
• Τη συγκέντρωση όλων των χωρικών αρμοδιοτήτων στο υπουργείο Περιβάλλοντος, καθώς σήμερα είναι διασκορπισμένες στο υπουργείο Οικονομικών (για τον αιγιαλό και την παραλία), στο υπουργείο Τουρισμού (για τις τουριστικές εγκαταστάσεις). Αυτή θα είναι μία κομβική παρέμβαση, ώστε να μπει φρένο στη χωρική «αναρχία».

Ο ΟΙΚΟΣΥΛ σχετικά με τα αίτια της κλιματικής αλλαγής πιστεύει ότι,  όποια κι αν είναι αυτά, δεν αλλάζει η ουσία των μέτρων και των δράσεων  που πρέπει να ληφθούν και μάλιστα το συντομότερο δυνατό . Η ανθρωπότητα γενικά, αλλά και ειδικά η χώρα μας, θα πρέπει να αφήσει τα λόγια και να περάσει στα έργα. Οι αρμόδιοι φορείς (Περιφερεια Πελοποννήσου, Δήμοι, Κρατικές Υπηρεσίες, Συλλογικοί Φορείς κ.α. ) επιβάλλεται να σκύψουν πάνω απ’ αυτά τα σοβαρά προβλήματα, να τα μελετήσουν εις βάθος και να προχωρήσουν στη λήψη ουσιαστικών μέτρων, ώστε να μην υπάρξουν  άλλες τραγωδίες από ακραία καιρικά φαινόμενα ή από καταστροφές ανθρωπογενούς προέλευσης.

  Ενημερωθείτε  μέσα από τη συνεχή ροή του Sparta Voice.gr (www.spartavoice.gr).
Κάνετε like στη σελίδα   μας  στο Facebook & γίνετε μέλος στην ομάδα   μας, ακολουθήστε μας και στο  twitter ώστε να ενημερώνεστε άμεσα.